Đại dịch Covid – 19 đã mang đến những tổn thương chưa từng thấy cho nhân loại. Đối với trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi những “vết thương” tinh thần phải gánh chịu giống “tảng băng chìm” tuy lớn nhưng không dễ phát hiện.
Vậy làm thế nào để bảo vệ con bạn trước những những tổn thương này? Bài viết dưới đây sẽ cho bạn câu trả lời.
Tổn thương tâm lý ở trẻ đến từ đâu?
Nhiều người cho rằng, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi ít bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid -19 do các em chưa tiếp xúc xã hội nhiều. Tuy nhiên, sự thật trẻ nhỏ chịu không ít những tổn thương về sức khỏe và tâm lý. Vậy những tổn thương đó đến từ đâu?
Nếu với trẻ trên 5 tuổi, dịch bệnh cản trở việc đến trường, tiếp xúc với bạn bè, thì đối với trẻ dưới 5 tuổi, Covid – 19 ngăn cản sự giao tiếp về cảm xúc (1).
Khi bố mẹ và những người xung quanh thường xuyên đeo khẩu trang khiến trẻ nhỏ không nhìn được biểu cảm gương mặt. Trẻ sẽ không bắt được những tín hiệu vui, buồn, cáu giận… được thể hiện trên mặt hay khẩu hình miệng của bố mẹ. Lâu dần điều này sẽ khiến trẻ sẽ chậm phát triển về ngôn ngữ và cảm xúc.
Những rắc rối do dịch Covid – 19 mang lại như: mất người thân, giãn cách xã hội, cách ly y tế, các biện pháp phòng dịch… có thể làm đảo lộn thói quen sinh hoạt của gia đình, trong đó có thói quen của trẻ (2).
Trẻ bị hạn chế vận động do không được ra ngoài. Không gian sinh hoạt của trẻ chủ yếu trong phòng kín, không thường xuyên được tiếp xúc với bạn bè cũng khiến trẻ bị giảm khả năng giao tiếp, học hỏi và nhút nhác hơn.
Nỗi sợ hãi về dịch bệnh, sức khỏe giảm sút, mất việc, áp lực kinh tế, phải ở nhà nhiều… gây ra tâm lý căng thẳng cho các bậc cha mẹ. Điều này vô tình đã tạo áp lực lên trẻ nhỏ, khiến trẻ lo lắng nhiều hơn, không có cảm giác an toàn và thiếu động lực (3).
Không thể diễn đạt thành lời vì vậy khi gặp các vấn đề về tâm lý trẻ chỉ có thể biểu hiện bằng hành động. Bố mẹ cần sát sao để bắt được những “tín hiệu” trẻ đang bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý do tác động của dịch bệnh.
Các dấu hiệu bất thường về cảm xúc ở trẻ
Tín hiệu dễ nhận biết nhất là trẻ thường xuyên có những cơn giận dữ, cường độ nhiều hơn và lặp đi lặp lại. Con cư xử một cách hung hăng hơn hoặc sợ hãi, lo lắng nhiều hơn… Trẻ có thể thương hay khóc, khó dỗ hoặc ít cười, gương mặt buồn bã.
Dấu hiệu nhận thấy bất thương về cảm xúc ở trẻ cũng có thể là những thói quen xấu như mút ngón tay, tè dầm, ngủ mơ, giật mình… Khi gặp vấn đề tâm lý con cũng giảm khả năng tập trung, thường xuyên bồn chồn không thể ngồi yên một chỗ (4).
Nếu phát hiện bé bỗng khó ngủ hơn, thường xuyên vật vã khi ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc lười ăn hơn thì có thể bé đang gặp vấn đề về tâm lý hoặc hậu quả do covid-19 gây ra.
Khi gặp những bất ổn về tâm lý cơ thể trẻ cũng có những dấu hiệu phản ứng rất rõ, nếu để ý cha mẹ có thể phát hiện ngay. Ví dụ trẻ mệt mỏi, buồn nôn, táo bón, đau dạ dày… mà không rõ nguyên nhân khi được thăm khám (5).
Sau đại dịch Covid – 19, dấu hiệu bất ổn về tâm lý dễ nhận ra nhất ở trẻ đó là con nhút nhát sợ hãi hơn khi đến những chỗ đông người. Ở trường, trẻ cũng khó hòa nhập với bạn cùng lớp. Khả năng tiếp nhận kiến thức và học hỏi cũng bị giảm sút trông thấy (6).
Cùng chia sẻ và lắng nghe câu chuyện của con
Để biết con đang bị tổn thương về tâm lý, bố mẹ cần gần gũi và quan tâm nhiều hơn đến trẻ, dành thời gian nhiều hơn cho quen.
Tạo thói quen ghi lại tình trạng sức khỏe và tâm lý của trẻ để có dữ liệu cung cấp cho bác sĩ tâm lý khi cần thiết. Các thông tin cần được ghi chép như: hành vi lạ của trẻ, tần suất xảy ra, thời gian xuất hiện bao lâu, thời gian xảy ra trong ngày, lý do vì sao…
Nếu con bạn đã biết nói, hãy khuyến khích con nói ra những gì con đang cảm thấy lo lắng, căng thẳng. Hãy cho con biết rằng, bạn quan tâm đến cảm giác của con và sẵn sàng lắng nghe con nói chuyện (7).
Chơi đùa cùng trẻ giúp cải thiện tâm lý của trẻ
Các vấn đề tâm lý thường do môi trường sống và tương tác xã hội tạo ra. Vì vậy, tạo cho trẻ một môi trường tốt cực kỳ quan trọng để “chữa lành” tâm lý cho trẻ.
Chơi cùng con là cách tốt nhất giúp trẻ có cảm giác an toàn, vui vẻ, quên đi những lo lắng và thấy được chia sẻ.
Ăn đúng bữa, ngủ đủ giấc và đúng giờ, vận động, tập thể dục hàng ngày,… Là những thói quen tốt bạn cần duy trì cho con trong và sau thời gian chịu ảnh hưởng của dịch Covid – 19.
Nhiều mẹ thường nhầm lẫn khi cho rằng con mình hư đốn, nhõng nhẽo mà không biết rằng con đang gặp vấn đề tâm lý. Hiểu được điều này, mẹ cần tôn trọng cảm xúc và đồng cảm với con. Đây chính là cách tốt nhất để con cảm thấy không cô độc và yên tâm hơn khi ở bên bố mẹ.
Nếu con đã trở lại trường và được gửi cho “vú nuôi” khi bạn phải đi làm thì bạn phải thường xuyên trao đổi với cố giáo hay người chăm sóc để nắm bắt được những thay đổi về tâm lý của con.
Dùng ngôn ngữ tích cực với con
Ngôn ngữ giao tiếp mà bố mẹ sử dụng ảnh hưởng lớn đến phản ứng của trẻ, dù tích cực hay tiêu cực (7). Chẳng hạn, nếu trẻ bị nói “không, đừng” thì cơ chế phản kháng lại của con sẽ được kích hoạt. Con sẽ bướng hơn, lảng tránh hoặc tức giận hơn. Ngược lại, khi nghe những câu nói tích cực khả năng giải quyết vấn đề, tính cởi mở, tò mò của con sẽ được bộc lộ rõ hơn.
Ví dụ:
Trong trường hợp các vấn đề tâm lý của trẻ kéo dài hơn một tuần mà không thấy thuyên giảm dù mẹ đã làm nhiều cách thì hãy tìm đến các bác sĩ tâm lý để có sự giúp đỡ.
Qua những mô tả của bạn và sự quan sát của mình, các chuyên gia tâm lý và chăm sóc sức khỏe trẻ em sẽ cho bạn câu trả lời về mức độ ảnh hưởng tâm lý của trẻ, cách thức để bạn và gia đình đối phó với những hành vi bất thường mà không làm tổn thương đến trẻ (9).
Đảm bảo sức khỏe thể chất cho trẻ rất quan trọng nhưng chăm sóc sức khỏe tinh thần và tâm lý của trẻ trong đại dịch Covid – 19 lại càng quan trọng hơn. Hy vọng, bố mẹ đã tìm được câu trả lời và bí kíp chữa lành những tổn thương tâm lý cho trẻ sau khi đọc xong bài viết này.
Nguồn tham khảo:
(1) Impact of COVID-19 on poor mental health in children and young people ‘tip of the iceberg’ (unicef.org)
(2) Frontiers | Consequences of the COVID-19 Pandemic on Children’s Mental Health: A Meta-Analysis | Psychiatry (frontiersin.org)
(3) https://www.nationalgeographic.com/science/article/how-pandemic-isolation-is-affecting-young-kids-developing-minds
(4, 5, 6) https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/COVID-19/Pages/Signs-your-Teen-May-Need-More-Support.aspx
(7) https://raisingchildren.net.au/school-age/health-daily-care/school-age-mental-health-concerns/mental-health-problems-in-children-3-8-years-signs-and-support
(8) This How Negative Language Impacts Children. Here’s What to do Instead. (parentingfromtheheartblog.com)
(9) https://karacarrero.com/parenting-without-saying-no/
Xem thêm:
21/07/2023
Đạm whey là một dạng protein chính cung cấp đầy đủ các axit amin cần thiết cho sự phát triển và duy trì cơ bắp, đồng thời giúp duy trì tổng thể sức khỏe. Trong sữa động vật đều có 3 chất đa lượng chính: carbohydrate, đạm (protein) và chất béo. Trong đó, đạm có […]
15/05/2023
Trong giai đoạn tuổi từ 2 đến 6 tuổi là thời điểm quan trọng để trẻ tập trung phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn trí tuệ. Để giúp con tiếp tục bức phá trong hành trình khám phá thế giới mới, việc cung cấp những loại thực phẩm bổ sung đầy đủ […]
03/05/2023
Chất xơ GOS (Galacto-oligosaccharides) là một loại oligosaccharide được tìm thấy trong sữa mẹ và sữa bò có vai trò quan trọng trong sức khỏe tiêu hóa và miễn dịch trẻ nhỏ. Chất xơ GOS là gì? Chất xơ GOS (Galacto-oligosaccharides) thuộc họ chất xơ dinh dưỡng đa lượng. Chúng là một loại carbohydrate không được […]
04/05/2023
Chắc hẳn các bậc Cha Mẹ đều ít nhật một lần khó khăn trong việc chọn loại sữa thích hợp cho hệ tiêu hóa của trẻ. Đây là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển và tăng cân của bé. Tuy nhiên, với sự đa dạng của các loại […]
25/04/2023
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất đối với trẻ sơ sinh trong những năm đầu đời. Tuy nhiên tuyến sữa ở mỗi người mẹ lại khác nhau, lượng sữa mẹ ở người phụ nữ trong những tháng đầu sau sinh không phải lúc nào cũng đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ. Và […]
20/04/2023
Hiện nay, rất nhiều mẹ bỉm tin dùng các dòng sữa công thức được nhập khẩu từ Úc, bởi những thành phần dinh dưỡng trong sữa đều đáp ứng nhu cầu hỗ trợ tối ưu cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Nhưng trên thị trường có quá nhiều lựa chọn có làm mẹ […]
15/05/2023
Trong giai đoạn tuổi từ 2 đến 6 tuổi là thời điểm quan trọng để trẻ tập trung phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn trí tuệ. Để giúp con tiếp tục bức phá trong hành trình khám phá thế giới mới, việc cung cấp những loại thực phẩm bổ sung đầy đủ […]
04/05/2023
Chắc hẳn các bậc Cha Mẹ đều ít nhật một lần khó khăn trong việc chọn loại sữa thích hợp cho hệ tiêu hóa của trẻ. Đây là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển và tăng cân của bé. Tuy nhiên, với sự đa dạng của các loại […]
25/04/2023
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất đối với trẻ sơ sinh trong những năm đầu đời. Tuy nhiên tuyến sữa ở mỗi người mẹ lại khác nhau, lượng sữa mẹ ở người phụ nữ trong những tháng đầu sau sinh không phải lúc nào cũng đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ. Và […]
20/04/2023
Hiện nay, rất nhiều mẹ bỉm tin dùng các dòng sữa công thức được nhập khẩu từ Úc, bởi những thành phần dinh dưỡng trong sữa đều đáp ứng nhu cầu hỗ trợ tối ưu cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Nhưng trên thị trường có quá nhiều lựa chọn có làm mẹ […]
20/04/2023
Trẻ dưới 1 tuổi cơ thể vẫn chưa có sức đề kháng hoàn chỉnh và khá nhạy cảm với các tác nhân gây hại. Lúc này nguồn cung dinh dưỡng chủ yếu của trẻ vẫn là sữa mẹ hoặc sữa công thức (trong trường hợp mẹ thiếu hoặc không có đủ cho con bú). Tuy […]
20/04/2023
Mẹ đã chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ khi bước vào giai đoạn 01 – 03 tuổi chưa? Hãy để Little Étoile giúp mẹ, mang đến những giải pháp dinh dưỡng phát triển toàn diện cho trẻ.