Làm sao để biết cách chăm sóc trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi là điều nhiều mẹ băn khoăn và đầy bỡ ngỡ. Đây cũng khởi đầu của những trải nghiệm khó khăn khi lần đầu làm mẹ. Những lưu ý sau đây hi vọng sẽ giúp các mẹ vượt qua giai đoạn này dễ dàng hơn, đặc biệt là trong mùa dịch Covid-19.
Giai đoạn 1 tháng tuổi vô cùng quan trọng đối với trẻ sơ sinh. Theo nghiên cứu của tổ chức UNICEF, ở Việt Nam, trẻ sơ sinh có cơ hội sống tương đối cao. Nhưng, những trường hợp trẻ tử vong dưới 5 tuổi vẫn xảy ra 82% trong năm đầu đời và 61% ở tháng đầu tiên [1].
Bởi, theo các nhà khoa học thời kỳ chu sinh của trẻ kéo dài từ tuần thai thứ 28 đến 7 ngày sau sinh. Đây là giai đoạn tiềm ẩn nhiều nguy cơ tử vong nên trẻ cần được bố mẹ chăm sóc đúng cách. Vì vậy học cách chăm sóc trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi là bài học “vỡ lòng” cho bất kỳ ai bắt đầu bước vào hành trình làm cha mẹ. Chỉ cần nằm lòng 5 bí kíp sau đây sẽ “cởi trói” cho những lo lắng này của bố mẹ.
Giấc ngủ của trẻ dưới 1 tháng tuổi vô cùng đặc biệt. Mẹ đừng ngạc nhiên khi thấy mỗi ngày bé ngủ từ 16 – 17 tiếng [2]. Ở tháng đầu, bé vẫn quen giấc ngủ trong bụng mẹ và bé sẽ thức nhiều hơn khi bắt đầu sang tháng tuổi thứ 2 hoặc thứ 3.
Cho trẻ dưới 1 tháng tuổi ngủ đúng cách
Để bé ngủ ngon mẹ cần làm gì? Tổ chức Red Nose Australia đã đưa ra 6 khuyến nghị về giấc ngủ an toàn cho trẻ [3]. Theo đó, mẹ cần đảm bảo cho bé có một môi trường ngủ an toàn, trong cũi, nôi hoặc giường nhỏ. Trẻ nên được ở cùng phòng với bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ trong 6 – 12 tháng đầu. Không sử dụng chăn, mền, da cừu, thú nhồi bông và nhiều gối trong cũi, vì những thứ này có nguy cơ làm bé khó thở.
Luôn đặt trẻ nằm ngửa khi ngủ giúp cho đường thở của trẻ được thông thoáng và giảm nguy cơ SIDS – một hội chứng đột tử trẻ sơ sinh thường gặp phải khi ngủ. Luôn giữ khuôn mặt và đầu của trẻ không bị che kín bởi trẻ sơ sinh kiểm soát nhiệt độ của mình thông qua mặt và đầu. Nếu không giữ thông thoáng trẻ có nguy cơ tăng nhiệt độ cơ thể hoặc dẫn đến ngạt thở.
Ngoài ra, cần giữ cho môi trường của bé “không khói thuốc”. Nếu gia đình có người hút thuốc cần tuyệt đối tránh xa phòng ngủ của bé.
Nếu có thể hãy giúp trẻ được hưởng 100% dòng sữa mẹ ở giai đoạn đầu đời. Vì nuôi con bằng sữa mẹ là tốt nhất cho trẻ sơ sinh. hãy cho trẻ bú càng sớm càng tốt để tận dùng nguồn sữa non chứa nhiều kháng thể. Nguồn sữa này sẽ giúp bé chống lại những vi khuẩn có hại, bệnh dị ứng và bệnh vàng da.
Trước khi cho bé bú, mẹ hãy luôn rửa tay bằng xà phòng sát khuẩn sạch sẽ. Mỗi lần cho bé ti từ 10 – 15 phút và nhớ đổi bên vú bên nhé. Điều này sẽ giúp nguồn sữa được chảy đều từ 2 ngực tránh nguy cơ bị lệch ngực ở mẹ.
Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, theo Tổ chức Y tế Thế giới, nếu các bà mẹ đang cho con bú có bất kỳ triệu chứng nào, cần cẩn thận thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung để không lây nhiễm cho con. Điều rất quan trọng là phải vệ sinh cẩn thận máy hút sữa và tay trước khi đến gần bé. Vệ sinh máy hút sữa bằng nước ấm sau mỗi lần sử dụng cũng quan trọng không kém. Để phòng ngừa, hãy nhớ đeo khẩu trang trong khi cho em bé bú nếu mẹ có dấu hiệu cảm cúm.
Mẹ hãy vệ sinh bình sữa và núm ti trước và sau khi pha sữa cho bé
Đối với trường hợp không thể đủ sữa mẹ cho con bú, mẹ sẽ vất vả hơn trong tháng đầu. Việc cần lưu ý nhất là mẹ phải chọn được bình sữa và núm ti có chất liệu tốt. Cũng như mẹ cần cẩn thận vệ sinh bình sữa và núm ti trước và sau khi pha sữa cho bé. Sữa công thức cần được pha đúng tỉ lệ và nhiệt độ, luôn thử sữa trên cánh tay trước khi cho bé bú để tránh bị bỏng.
Sau khi bé ti, mẹ quan sát và cho bé ợ hơi để tránh bị trớ. Tốt nhất mẹ nên cho bé nằm hơi nghiêng, một tay giữ đầu và ngực bé, một tay mẹ xoa lưng theo hình tròn hoặc chụm bàn tay vỗ nhẹ từ dưới lên.
Tắm cho trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi đúng cách
Lần đầu làm mẹ, việc khiến hầu hết các mẹ phải loay hoay là làm thế nào để tắm cho bé. Thông thường thì ở tuần đầu tiên khi bé chưa rụng rốn, mẹ cần sự can thiệp của nhân viên y tế. Nhưng các tuần sau đó mẹ hoàn toàn có thể làm được theo cách sau:
Đối với rốn: Trong vài tuần đầu tiên sau khi sinh, mẹ cần giữ cho phần rốn của bé sạch sẽ và khô ráo. Sau khi tắm cần làm khô cuống rốn và giữ không để nước tiểu ngấm vào vùng này. Nếu thấy cuống rốn chảy máu hãy gọi đưa bé đến bệnh viện để điều trị vì có thể bé đã bị nhiễm trùng [4].
Sau khi cuống rốn rụng, rốn của bé cần được rửa bằng nước muối sinh lý lau khô lại bằng gòn và tăm bông vô trùng. Mẹ không cần phải bôi bất kỳ thuốc gì lên rốn, nên để hở để rốn mau khô.
Khi tắm cho bé: Mẹ cần chuẩn bị đầy đủ quần áo, khăn lau và dụng cụ tắm rửa. Nơi tắm cho bé phải được bố trí ở nơi kín gió, ấm áp. Các mẹ thường dùng các loại lá cây như: chè, lá khế, lá kinh giới, chanh… theo kinh nghiệm của ông bà truyền lại để tắm cho trẻ. Nhưng lời khuyên của các bác sĩ là nên dùng xà bông có độ kiềm thấp để tránh những rủi ro không cần thiết do lá cây nhiễm hoá chất, thuốc trừ sâu…[5].
Chú ý làm sạch những vị trí như bẹn, nách, cổ, gáy… vì đây là nhưng nơi thường hay ra mồ hôi, ẩm, dẫn đến hăm, rôm sẩy.
Đối với trẻ sơ sinh, sự kết nối, âu yếm của cha mẹ hàng ngày sẽ giúp trẻ phát triển được cảm xúc một cách mạnh mẽ [6].
Gần gũi, kết nối yêu thương với trẻ thường xuyên
Trẻ sơ sinh thường thích những âm thanh giọng nói, những lời thủ thỉ, kể truyện, hát… Vì vậy bố mẹ hãy thường xuyên nói chuyện, thủ thỉ với bé. Có thể bé không hiểu lời nhưng âm thanh sẽ giúp kích thích cảm xúc của bé.
Mẹ cũng cần thường xuyên mát xa cho trẻ. Sự gần gũi của mẹ trong quá trình mát xa cho bé sẽ thúc đẩy mối liên kết tình cảm mẹ con, giúp bé cảm nhận được sự an yên và ấm áp trong gia đình.
Bé yêu của bạn chưa phát triển hệ miễn dịch toàn diện nên rất dễ bị ốm. Chính vì vậy bố, mẹ và những người chăm sóc trẻ cần lưu ý để tránh những nguy cơ nhiễm khuẩn cho bé.
Hi vọng những “bí kíp” về cách chăm sóc trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi trên đây sẽ giúp các mẹ vững tâm bước chân vào hành trình nuôi con khôn lớn.
(1) https://www.unicef.org/vietnam/vi/chăm-sóc-sức-khỏe-bà-mẹ-trẻ-em
(2), (6) https://kidshealth.org/en/parents/guide-parents.html
(3,4) https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/bathing-skin-care/Pages/Umbilical-Cord-Care.aspx
(5) https://soyte.namdinh.gov.vn/home/hoat-dong-nganh/giao-duc-suc-khoe/than-trong-khi-tam-cho-tre-so-sinh-bang-la-cay-804
(7) https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/downloads/communication/COVID-19_Keep_Baby_Healthy.pdf
Xem thêm:
Nuôi con bằng phương pháp easy giúp mẹ nhàn hơn khi chăm bé
Cách tăng cân cho bé hiệu quả và những lời khuyên cho mẹ
21/07/2023
Đạm whey là một dạng protein chính cung cấp đầy đủ các axit amin cần thiết cho sự phát triển và duy trì cơ bắp, đồng thời giúp duy trì tổng thể sức khỏe. Trong sữa động vật đều có 3 chất đa lượng chính: carbohydrate, đạm (protein) và chất béo. Trong đó, đạm có […]
15/05/2023
Trong giai đoạn tuổi từ 2 đến 6 tuổi là thời điểm quan trọng để trẻ tập trung phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn trí tuệ. Để giúp con tiếp tục bức phá trong hành trình khám phá thế giới mới, việc cung cấp những loại thực phẩm bổ sung đầy đủ […]
03/05/2023
Chất xơ GOS (Galacto-oligosaccharides) là một loại oligosaccharide được tìm thấy trong sữa mẹ và sữa bò có vai trò quan trọng trong sức khỏe tiêu hóa và miễn dịch trẻ nhỏ. Chất xơ GOS là gì? Chất xơ GOS (Galacto-oligosaccharides) thuộc họ chất xơ dinh dưỡng đa lượng. Chúng là một loại carbohydrate không được […]
04/05/2023
Chắc hẳn các bậc Cha Mẹ đều ít nhật một lần khó khăn trong việc chọn loại sữa thích hợp cho hệ tiêu hóa của trẻ. Đây là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển và tăng cân của bé. Tuy nhiên, với sự đa dạng của các loại […]
25/04/2023
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất đối với trẻ sơ sinh trong những năm đầu đời. Tuy nhiên tuyến sữa ở mỗi người mẹ lại khác nhau, lượng sữa mẹ ở người phụ nữ trong những tháng đầu sau sinh không phải lúc nào cũng đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ. Và […]
20/04/2023
Hiện nay, rất nhiều mẹ bỉm tin dùng các dòng sữa công thức được nhập khẩu từ Úc, bởi những thành phần dinh dưỡng trong sữa đều đáp ứng nhu cầu hỗ trợ tối ưu cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Nhưng trên thị trường có quá nhiều lựa chọn có làm mẹ […]
15/05/2023
Trong giai đoạn tuổi từ 2 đến 6 tuổi là thời điểm quan trọng để trẻ tập trung phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn trí tuệ. Để giúp con tiếp tục bức phá trong hành trình khám phá thế giới mới, việc cung cấp những loại thực phẩm bổ sung đầy đủ […]
04/05/2023
Chắc hẳn các bậc Cha Mẹ đều ít nhật một lần khó khăn trong việc chọn loại sữa thích hợp cho hệ tiêu hóa của trẻ. Đây là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển và tăng cân của bé. Tuy nhiên, với sự đa dạng của các loại […]
25/04/2023
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất đối với trẻ sơ sinh trong những năm đầu đời. Tuy nhiên tuyến sữa ở mỗi người mẹ lại khác nhau, lượng sữa mẹ ở người phụ nữ trong những tháng đầu sau sinh không phải lúc nào cũng đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ. Và […]
20/04/2023
Hiện nay, rất nhiều mẹ bỉm tin dùng các dòng sữa công thức được nhập khẩu từ Úc, bởi những thành phần dinh dưỡng trong sữa đều đáp ứng nhu cầu hỗ trợ tối ưu cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Nhưng trên thị trường có quá nhiều lựa chọn có làm mẹ […]
20/04/2023
Trẻ dưới 1 tuổi cơ thể vẫn chưa có sức đề kháng hoàn chỉnh và khá nhạy cảm với các tác nhân gây hại. Lúc này nguồn cung dinh dưỡng chủ yếu của trẻ vẫn là sữa mẹ hoặc sữa công thức (trong trường hợp mẹ thiếu hoặc không có đủ cho con bú). Tuy […]
20/04/2023
Mẹ đã chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ khi bước vào giai đoạn 01 – 03 tuổi chưa? Hãy để Little Étoile giúp mẹ, mang đến những giải pháp dinh dưỡng phát triển toàn diện cho trẻ.